บทความ

เเดดเเรงเเค่ไหนก็ไม่หวั่น! เคล็ดลับปกป้องดวงตาจากรังสียูวี

เเดดเเรงเเค่ไหนก็ไม่หวั่น! เคล็ดลับปกป้องดวงตาจากรังสียูวี

ประเทศไทยตั้งอยู่ในละติจูดที่รับรังสีอาทิตย์เข้มอย่างต่อเนื่อง โดยเฉพาะช่วงใกล้เที่ยงที่มุมดวงอาทิตย์สูง ทำให้การดูดกลืน/การกระเจิงในบรรยากาศลดลงและ ค่าดัชนีรังสียูวี (UV Index: UVI) มักอยู่ระดับ “สูงมาก–รุนแรงมาก” การประเมินความเสี่ยงจึงควรอาศัย UVI ซึ่งเป็นมาตรฐานสื่อสารสาธารณะ (WHO/WMO) เพื่อนำไปสู่การป้องกันดวงตาที่เหมาะสมตามเวลาและสถานที่จริงในไทย

🔬 รู้จักรังสียูวี: ชนิดไหนทำร้าย “ส่วนไหน” ของดวงตา

ปัญหาสายตา

Single Lens

Bifocal Lens

Progressive Lens

สายตาสั้น

มองตั้งแต่ใกล้ถึงไกลได้

ไม่จำเป็นต้องใช้

สายตายาว

มองใกล้เท่านั้น

มองใกล้-ไกล

มองใกล้-กลาง-ไกล

(ไม่นิยมใช้)

สายตาสั้น+ยาว

เลือกใช้มองได้ระยะเดียว (ไม่แนะนำให้ใช้)

มองใกล้-กลาง-ไกล

(นิยมใช้)

สายตายาว+ยาว

ข้อจำกัด

- สายตายาว ต้องถอดออกเพื่อมองไกล

- มีหลายค่าสายตา ต้องพกแว่นหลายอัน

- ภาพกระโดด ปรับตัวยาก

- มองระยะกลางไม่ได้

ราคาแพง

รังสียูวี ทำร้ายส่วนไหน

🧠 รังสียูวีทำร้ายดวงตา อย่างไร

  • เฉียบพลัน – Photokeratitis (กระจกตาไหม้แดด): เกิดจากโดสยูวีสูงในช่วงเวลาสั้น ๆ ทำให้เยื่อบุผิวกระจกตาถูกทำลาย ผู้ป่วยมักมีอาการปวดแสบตา น้ำตาไหล และแพ้แสงหลังสัมผัสแดดจัด/หิมะแดง/แสงจากงานเชื่อม
  • เรื้อรัง: โดสยูวีสะสมสัมพันธ์กับ ต้อกระจก (ความขุ่นของเลนส์ตา), ต้อเนื้อ (pterygium) และความผิดปกติของส่วนหน้าลูกตาอื่น ๆ โดย “ชั่วโมงกลางแจ้งโดยไร้มาตรการป้องกัน” เป็นปัจจัยนำ
  • สิ่งแวดล้อมที่ขยายโดส: เมฆบางไม่กันยูวีทั้งหมด และพื้นผิวสะท้อนสูง (น้ำ/ทราย/พื้นปูนซีเมนต์) เพิ่ม irradiance ที่รอบเบ้าตา แม้อยู่ในร่มใกล้แหล่งสะท้อนยังรับยูวีได้

👁️ โรคตาที่เกี่ยวข้องกับรังสียูวี

  • Photokeratitis: ความเสียหายเฉียบพลันของเยื่อบุผิวกระจกตาหลังรับโดสยูวีสูงช่วงสั้น เกิดอาการปวดแสบ/น้ำตาไหล/แพ้แสง
  • ต้อกระจก (Cataract): การขุ่นของเลนส์ตาจากโดสยูวีสะสมระยะยาว ทำให้ตาพร่า ไวต่อแสง การรักษาหลักคือการผ่าตัดเปลี่ยนเลนส์

  • จุดภาพชัดเสื่อม (AMD): ความเสื่อมบริเวณมาคูลา ส่งผลต่อการมองเห็นส่วนกลาง ภาพบิดเบี้ยว/ไม่ชัด

  • ต้อเนื้อ (Pterygium): การหนาตัวของเยื่อบุตาลุกลามเข้ากระจกตาเกี่ยวข้องกับยูวี ลม และฝุ่น หากลามมากอาจต้องผ่าตัด

  • มะเร็งผิวหนังรอบดวงตา: เปลือกตาและผิวรอบดวงตาบอบบาง โดสยูวีสะสมเพิ่มความเสี่ยง ต้องเฝ้าระวังรอยโรคผิดปกติอย่างสม่ำเสมอ

🕶️ เคล็ดลับเลือกแว่นกันแดด ปกป้องดวงตาจากรังสียูวี

  • หลักการสำคัญ: ยูวีทะลุเมฆและสะท้อนจากพื้นผิวได้ → เพิ่มความเสี่ยง ต้อกระจก, photokeratitis, AMD (จุดภาพชัดเสื่อม), ต้อเนื้อ และ มะเร็งผิวหนังรอบดวงตา
  • มาตรการที่มีประสิทธิผลที่สุด: สวม แว่นกันแดดคุณภาพ ทุกครั้งที่อยู่กลางแจ้ง ร่วมกับหมวกปีกกว้าง เพื่อลดทั้งรังสีโดยตรงและรังสีที่กระเจิง/สะท้อน
  • ประเมินก่อนซื้อ: ควร ตรวจตา กับ จักษุแพทย์/นักทัศนมาตร เพื่อยืนยันค่าสายตา การทำงานสองตา (binocular vision) และรับคำแนะนำสเปกเลนส์ที่เหมาะกับงาน/กิจกรรม

วิธีการปกป้องดวงตาจากรังสียูวีในไทย

  • เลี่ยงแดดตรงช่วง 10:00–16:00 โดยเฉพาะวันที่ UVI สูง

    ช่วงเวลาดังกล่าวดวงอาทิตย์อยู่มุมเงยสูง ส่งผลให้ irradiance ของ UVB/UVA ที่พื้นดินเพิ่มขึ้น และระยะทางผ่านบรรยากาศสั้นลง จึงลดการดูดซับ/กระเจิงของชั้นบรรยากาศ การจำกัดกิจกรรมกลางแจ้งช่วงนี้ช่วยลด ocular UV dose ที่กระทบกระจกตา เลนส์ตา และจอประสาทตา

  • หมวกปีกกว้างร่วมกับแว่นกันแดดที่ป้องกันรังสี UV 100% (ผ่าน ISO 12312-1)

    หมวกปีกกว้างลด direct irradiance และ scatter ที่ระดับเบ้าตา ขณะที่แว่นกันแดดที่ระบุ “UV400” หรือ “100% UVA/UVB” (และทดสอบตามมาตรฐานแว่นกันแดดทั่วไป/การขับขี่) ช่วย attenuate รังสีในช่วง 280–400 nm อย่างสม่ำเสมอ การใช้ร่วมกันลดทั้งรังสีตรงและรังสีสะท้อน/กระเจิงที่เข้าสู่ตา

  • เลือกกรอบโค้งโอบ (wraparound) เพื่อจำกัดการรั่วของยูวีจากด้านข้าง

    แม้เลนส์กันยูวีได้ แต่ peripheral stray light ยังสามารถเล็ดรอดช่องว่างข้างกรอบเข้าสู่กระจกตาและเยื่อตาได้ กรอบโค้งโอบและเลนส์ขนาดใหญ่เพิ่ม ocular coverage ลดโดสยูวีจากมุมเฉียง รวมถึงลดลมและอนุภาคแขวนลอยที่รบกวน tear film (ลดตาแห้ง/ระคายเคือง)

  • พกน้ำตาเทียมเมื่ออยู่กลางแจ้ง/ลมแรงนาน ๆ

    ลมและอากาศแห้งเร่งการระเหยของ ชั้นน้ำตา (precorneal tear film) ทำให้ความไม่สม่ำเสมอของผิวตาเพิ่มขึ้น (tear film instability) ส่งผลให้กระจายแสง (forward scatter) และความไวต่อแสงเพิ่มขึ้น น้ำตาเทียมช่วยคงเสถียรภาพของฟิล์มน้ำตา ลดอาการแสบตา/ตาล้า

  • ให้ความสำคัญกับเด็กและวัยรุ่นเป็นพิเศษ

    เด็กมี transmittance ของสื่อแก้วตาสูงกว่า ผู้ใหญ่ (เลนส์ตายังไม่เหลือง) รูม่านตาใหญ่กว่า และมี cumulative lifetime exposure สูงกว่า จึงรับยูวีต่อหน่วยเวลาและสะสมตลอดชีวิตมากกว่า การเริ่มป้องกันตั้งแต่เล็กลดความเสี่ยงของโรคตาในระยะยาว (เช่น ต้อเนื้อ ต้อกระจก)

  • เผชิญแสงสะท้อนถนน/ผิวน้ำบ่อย ควรใช้เลนส์ Polarized ร่วมกับ UV100%

    แสงสะท้อนแนวระนาบ (horizontally polarized glare) จากพื้นถนนเปียก ฝากระโปรงรถ หรือผิวน้ำ เพิ่มความจ้าและลดคอนทราสต์ เลนส์ polarized ลดแสงสะท้อนดังกล่าว ทำให้การมองเห็นสบายและคมชัดขึ้น แต่ไม่ทดแทนการกรองยูวี จึงต้องใช้ร่วมกับเลนส์ที่ระบุ UV400/100% UVA-UVB

  • ตรวจเช็กค่า UVI รายวันจากกรมอุตุนิยมวิทยา (TMD) ก่อนทำกิจกรรมกลางแจ้ง

    UV Index เป็นตัวชี้ความเข้มรังสียูวี ณ สถานที่/เวลาเฉพาะ ช่วยกำหนดระดับการป้องกันที่เหมาะสม (แว่นกันแดด หมวก ร่มเงา ระยะเวลาสัมผัส) การอ้างอิง UVI เฉพาะพื้นที่ช่วยปรับพฤติกรรมให้สอดคล้องกับ risk-based protection ในบริบทภูมิอากาศไทย

👓 ANZ STUDIO มาตรฐานความสบายตาที่พิสูจน์ได้

คัดเลือกแว่นกันแดด/เลนส์ ผ่านมาตรฐาน ฟิตติ้งทรง โค้งโอบ ตามรูปหน้า ลดรังสีซึมด้านข้าง แนะนำเลนส์ Polarized / Photochromic / Prescription Sun ให้เหมาะกับไลฟ์สไตล์ในไทย ทำให้คุณ มองเห็นชัด สบาย ปลอดภัย แม้แดดไทยจะ “จัดจ้าน” แค่ไหนก็ตาม

ใส่ความเห็น

อีเมลของคุณจะไม่แสดงให้คนอื่นเห็น ช่องข้อมูลจำเป็นถูกทำเครื่องหมาย *